شاخص‌سازی تاریخی

هادی مومنی- شاخص کل بورس در سومین روز بهمن ماه سال 96 وارد کانال 99 هزار واحد شد تا در کمتر از یک ماه این متغیر مهم در بازار سهام به صعودهای عجیب و غریب خود ادامه دهد و بیش از پنج هزار واحد صعود را برای سهامداران رقم بزند‌. این افزایش شاخص بورس با واقعیت‌های جاری در اقتصاد ایران به هیچ وجه جور در نمی‌آید و باید گفت هیچ اتفاق بزرگ و بنیادی در بورس ایران طی چند ماه گذشته رخ نداده است‌. تکلیف «برجام» که روشن است و علاوه بر اینکه تحول تازه‌تری برای آن روی نداده، بلکه فشارهای آمریکا روزبه‌روز دامنه‌دارتر شده است‌. در مقابل اروپایی‌ها نیز با سکوت خود نه تنها زمینه‌ساز تحول مثبتی نشده‌اند بلکه همه توافق‌های صورت گرفته قبلی در زمینه‌های خودرو، صنعت و‌.‌.‌. در یک حالت سکون قرار دارد‌. در کنار آن نگاهی به وضعیت رویداد و تحرک بازارهای مالی در داخل ایران نیز به روشنی مشخص می‌کند که در چند ماه اخیر شاهد رشد بی‌سابقه قیمت ارز هستیم به‌طوری‌که آخرین نرخ ارز که مربوط به روز گذشته است دلار از 4600 تومان، یورو از 5700 تومان و پوند از 6400 تومان هم عبور کرده است‌. این رشد بی‌سابقه قیمت ارز دقیقا ثابت می‌کند که بخش عمده‌ای از نقدینگی‌ها در این بازار به شدت موج می‌زند به‌طوری که حتی شخص رییس کل بانک مرکزی به صراحت بارها و در آخرین مرتبه روز دوشنبه نیز در همایش بانکداری الکترونیک و نظام پرداخت‌ها اعلام کرد که مردم روی دلار سرمایه‌گذاری نکنند و به زودی قیمت آن کاهش می‌یابد‌ اما در مقابل واکنش بورس و شاخص کل به همه این تحولات به شدت سیستماتیک و غیرسیستماتیک مهم برخلاف رویکرد همه بازارهای مالی در اقتصاد جهان است‌. گویی همه چیز در این بازار بر اساس یک سناریوی از پیش تعیین شده در حال اجرا شدن است‌. رویدادهای گذشته به روشنی تایید و مشخص می‌کند که بازار سهام هر زمان تحت تاثیر رشد نرخ ارز قرار گرفته است با افت و ریزش‌های سنگین ادامه‌دار مواجه می‌شد اما این بار که بالاترین افزایش رشد نرخ ارز در بیش از 30 سال اخیر در اقتصاد ایران رخ داده است واکنش بازار سهام و شاخص به این نوسان شدید به شدت سوال‌برانگیز و مبهم است‌. قطعا مهم‌ترین دلیل این رفتار غیرمنطقی بورس که با هیچ یک از تئوری‌های اقتصادی نیز سازگار نیست و عملا همه تعاریف جاری را زیر سوال برده است به سالگرد 50 سالگی تاسیس این بازار مرتبط می‌شود‌. ظاهرا مقامات نهاد ناظر برای اینکه بتوانند کارنامه آماری متفاوت و تاریخسازی از خود بر جای بگذارند قصد دارند تا بی‌توجه به روند عادی بازارهای مالی ایران و رشد بی‌سابقه نرخ ارز به فکر برگزاری جشن باشکوه 50 سالگی بورس در ایران باشند و قصد دارند تا از شاخص 100 هزار واحدی در این دوره زمانی رونمایی کنند که واقعا سوال‌برانگیز است‌. واقعا باید به این سوال مقامات ناظر و مدیران این بازار به صراحت پاسخ بدهند که چرا بازار سهام که در گذشته با رشد اندک نرخ ارز به شدت تضعیف می‌شد و بخشی از سرمایه‌ها به سرعت به این بازار منتقل می‌شد این بار و در طی دو ماه اخیر که بازار ارز با صعود شدید قیمت‌ها مواجه شده است نه تنها تضعیف و منفی نشده است بلکه شاخص کل بورس با بیش از 5 هزار واحد و چند بار سقف‌شکنی در آستانه رسیدن به کانال 100 هزار واحدی است؟ پاسخ به این سوال و ابهام‌های مطرح شده به خوبی نشان می‌دهد که دقیقا در بازار سهام ایران چه اتفاق‌هایی در پشت پرده در حال رخ دادن است و دقیقا چه افراد و مقاماتی قصد دارند تا این اتفاق غیرطبیعی را در بورس ایران رقم بزنند‌. آیا اگر بعد از نمایش 50 سالگی بازار سهام ایران سقوط کرد و حباب شاخص ترکید کسی پاسخگوی ضرر و زیان سهامداران حقیقی خواهد بود؟ امید است تا دیر نشده جلوی این نمایش تاسف‌آور در تالار شیشه‌ای گرفته شود و روند معاملات در بستر طبیعی و حقیقی خود حرکت کند‌.
جزییات معاملات
این گزارش در ادامه می‌افزاید بعد از چند بار تلاش در معاملات در پایان داد و ستدهای روز گذشته بورس شاخص با ۵۹۶ واحد صعود، برای نخستین‌بار کانال ۹۹ هزار واحد را نیز فتح کرد‌. هر چند شاخص یک بار در چند روز گذشته برای چند دقیقه وارد کانال ۹۹ هزار واحد نیز شده بود و با عقبگرد به محدوده ۹۸ هزار واحد، تاریخ‌سازی پایداری را شکل نداده بود اما روز گذشته در انتهای چهارمین روز هفته جاری بالاخره این سطح از شاخص هم فتح شد تا برگ دیگری در تحولات ادامه‌دار در تالار شیشه‌ای شکل گیرد‌. بر اساس آمارهای بورس، روز گذشته شاخص‌های اصلی بازار سهام با افزایش مواجه شدند‌. بر این اساس شاخص کل با ۵۹۴ واحد رشد معادل 60/0 درصد به ۹۹ هزار و ۲۲۴ واحد، شاخص قیمت «وزنی - ارزشی» با ۱۹۰ واحد افزایش معادل 60/0 درصد به ۳۱ هزار و ۷۰۱ واحد، شاخص کل «هم‌وزن» با ۷۴ واحد رشد معادل 43/0 درصد به ۱۷ هزار و ۴۳۹ واحد، شاخص قیمت «هم‌وزن» با ۵۵ واحد افزایش، معادل 43/0 درصد به ۱۳ هزار و ۱۱۷ واحد، شاخص آزاد شناور با ۶۶۴ واحد رشد، معادل 63/0 درصد به ۱۰۶ هزار و ۷۳۷ واحد، شاخص بازار اول با ۵۷۸ واحد کاهش معادل 82/0درصد افزایش به ۷۰ هزار و ۷۰۱ واحد و شاخص بازار دوم با ۴۵۶ واحد رشد معادل 22/0 درصد به ۲۱۰ هزار و ۱۴۱ واحد رسید‌.
توقف و بازگشایی نمادها


در عین حال روز گذشته نماد معاملاتی شرکت‌های «گسترش سرمایه‌گذاری ایرانیان، بیمه دی، قاسم ایران، فرآورده‌های نسوز آذر، داروسازی اسوه و حق‌تقدم آن، قند هگمتان، حفاری شمال، نورد آلومینیوم و مهندسی ساختمان و تاسیسات راه‌آهن» از سوی ناظر بازار سهام متوقف و در مقابل نماد معاملاتی شرکت‌های «شیر و گوشت زاگرس شهرکرد، گروه گسترش نفت و گاز پارسیان، فرآورده‌های نسوز ایران، سیمان آرتا اردبیل، حق‌تقدم خرید سهام بیمه سرمد، بیمه میهن، سرمایه‌گذاری توسعه شهری طوس‌گستر، گلوکوزان، قند هگمتان، تجارت الکترونیک پارسیان، صنعتی و کشاورزی شیرین خراسان، سخت‌آژند، فارسیت‌دورود، مجتمع معادن مس تکنار، سرمایه‌گذاری دانایان پارس، بسته‌بندی ایران» بازگشایی شدند‌. بر اساس این گزارش روز گذشته بازار سهام در حالی با معاملاتی متعادل در اغلب نمادهای معاملاتی همسو با معاملات کدبه‌کد و درون‌گروهی گسترده سهامداران عمده مواجه بود که موج انتشار گزارش عملکرد ۹ ماهه شرکت‌ها در کدال باعث شده تا خریداران حقیقی بازار سهام با خوش‌بینی نسبت به آینده به دنبال جمع‌آوری سهام برخوردار از بازده باشند‌.
تحرک گروه‌ها
در این بین گروه خودرویی‌ها و قطعه‌سازها روز گذشته شاهد حرکت قیمت‌ها از دامنه منفی به مثبت روبه‌رو بود‌. در گروه فلزات اساسی نیز تک‌سهم‌های گروه سرب و روی و آلومینیوم در حالی با اقبال خریداران سهام روبه‌رو است که شرکت‌های کوچک این گروه که در قیاس با شرکت‌های بزرگ هنوز نتوانسته‌اند از ارزش بازاری مورد انتظار برخوردار شوند، همچنان با اقبال خریداران روبه‌رو هستند‌. در گروه معدنی‌ها نیز دوقلوهای سنگ‌آهنی همچنان مورد توجه خریداران حقیقی سهام در روند متعادل هستند‌. بر این اساس در پایان معاملات روز گذشته تالار شیشه‌ای، در ۶۴ هزار و ۶۶۸ نوبت معاملاتی، یک میلیارد و ۲۶۰ میلیون برگه اوراق بهادار به ارزش ۲۹۴ میلیارد تومان در بورس معامله شد و ارزش بازار نیز به ۳۹۵ هزار و ۵۶۲ میلیارد تومان رسید‌.